लेख विभाग: मानसिक आरोग्य | खिडकी मीडिया
तणाव म्हणजे नेमकं काय?
दैनंदिन धावपळ, आर्थिक अडचणी, कामाचा ताण, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या या सर्व गोष्टींमुळे मनावर तणाव निर्माण होतो. हा तणाव शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर खोल परिणाम करतो. दीर्घकाळ तणाव टिकला तर तो अनेक आजारांचे कारण ठरतो.
तणावामुळे होणारे सामान्य आजार
१. डोकेदुखी आणि अर्धशिशी
तणावामुळे मेंदूतील रक्ताभिसरणावर परिणाम होतो. यामुळे डोकेदुखी किंवा अर्धशिशीचा त्रास सुरू होतो.
२. पचनाच्या तक्रारी
अतिरिक्त तणावामुळे आम्लपित्त, अपचन, गॅस व जळजळ यासारख्या समस्या निर्माण होतात.
३. झोपेचा अभाव
तणावग्रस्त मन अनेक विचारांनी भरलेलं असतं. त्यामुळे झोप लागत नाही. दिवसभर थकवा जाणवतो.
४. रक्तदाब व हृदयविकाराचा धोका
तणावामुळे रक्तदाब वाढतो. सततचा उच्च रक्तदाब हृदयविकाराचे संभाव्य कारण ठरू शकतो.
५. प्रतिकारशक्ती कमी होणे
तणावामुळे शरीराची रोगप्रतिकारशक्ती कमी होते. त्यामुळे लवकर सर्दी, खोकला, ताप होण्याची शक्यता वाढते.
तणाव कमी करण्यासाठी सोपे उपाय
१. ध्यान आणि श्वसनाचे व्यायाम
दररोज सकाळी किंवा संध्याकाळी शांत ठिकाणी बसून ध्यान करा. खोल श्वास घेतल्याने मन शांत होते.
२. चालण्याचा व्यायाम
दररोज किमान तीस मिनिटे चालण्याची सवय लावा. निसर्गात चालल्याने मन प्रसन्न राहतं.
३. झोपेची शिस्त राखा
रोज एकाच वेळी झोपणं आणि उठणं गरजेचं आहे. झोपेआधी मोबाईल आणि टीव्हीपासून दूर राहा.
४. आहारात बदल करा
सात्त्विक, घरगुती आणि वेळच्या वेळी घेतलेला आहार तणाव कमी करतो. चहा-कॉफीचे प्रमाण कमी करा.
५. छंद जोपासा
वाचन, संगीत ऐकणं, चित्रकला, बागकाम यासारखे छंद मन एकाग्र करतात आणि तणाव दूर करतात.
निष्कर्ष
तणाव टाळणे नेहमी शक्य नसते. पण तणावावर नियंत्रण ठेवणे आपल्याच हातात आहे. योग्य जीवनशैली, मानसिक शांती, नियमित व्यायाम आणि सकारात्मक दृष्टिकोन यामुळे आपण तणावावर मात करू शकतो.
मन शांत असेल तर शरीरही तंदुरुस्त राहील.